Gündemin Yutulduğu Kara Delik: Bilgi Çağında Dikkat Eksikliği ve Manipülasyon
Bilgi çağında yaşıyoruz. Her an, her saniye, elimizin altındaki akıllı telefonlardan, bilgisayar ekranlarından, televizyonlardan ve radyolardan bilgi bombardımanına tutuluyoruz. Bu bilgi selinde kaybolmak, önemli olanı önemsiz olandan ayırmakta zorlanmak artık anormal değil; normalin kendisi haline geldi. Gündem, bu bilgi okyanusunun yüzeyinde köpüren, bazen fırtınalar yaratan, bazen de hızla kaybolup giden köpük parçalarından oluşuyor. Ancak bu köpüklerin altında, bilinçli veya bilinçsiz bir şekilde oluşturulmuş, manipülasyon ve dikkat eksikliğinin karmaşık bir ağı yatıyor.
Gündemin oluşumunda medya kuruluşlarının, sosyal medya platformlarının ve politik aktörlerin önemli rolleri bulunmaktadır. Hangi haberin öne çıkacağı, hangi olayların gündemde kalacağı, büyük ölçüde bu aktörlerin gücü ve hedefleri tarafından belirleniyor. Bir olay, kamuoyunda yankı uyandırması için belirli bir “haber değeri” taşımalı ve bu haber değeri de genellikle duygusallık, şiddet, ünlü isimlerin yer alması gibi unsurlarla belirleniyor. Gerçekten önemli, ancak duygusallığı düşük olan konular ise, gündemin altına gömülü kalabiliyor. Bu da, kamuoyunun önemli konular hakkında yeterince bilgi sahibi olmasını ve dolayısıyla etkili bir şekilde karar vermesini engelliyor.
Sosyal medya, gündemi şekillendirmede giderek daha büyük bir güç haline geldi. Algoritmalar, kullanıcıların ilgi alanlarına göre özelleştirilmiş içerik sunarak, bilgi baloncuklarına (filter bubble) ve yankı odalarına (echo chamber) yol açıyor. Bu durum, farklı bakış açılarını duyma ve anlama olanağını sınırlayarak, kutuplaşmayı ve önyargıları güçlendiriyor. Ayrıca, yanlış bilgiler (fake news) ve dezenformasyon, sosyal medyada hızla yayılıyor ve gündemi manipüle etmek için kullanılıyor. Bu durum, bireylerin gerçeklerden haberdar olmasını ve doğru kararlar almasını zorlaştırıyor.
Politik aktörler de gündemi kendi çıkarları doğrultusunda şekillendirmek için çeşitli stratejiler kullanıyor. Medya manipülasyonu, propaganda ve dezenformasyon, politik gündemi kontrol altında tutmak için kullanılan başlıca araçlar arasında yer alıyor. Önemli siyasi tartışmalar, kamuoyunun dikkatini dağıtmak veya belirli bir mesajı vurgulamak amacıyla, daha az önemli konularla karıştırılabiliyor. Bu da, kamuoyunun politik süreçleri doğru bir şekilde takip etmesini ve sorumlu bir şekilde katılımını sağlamayı zorlaştırıyor.
Sonuç olarak, günümüzdeki gündem, karmaşık bir etkileşim ağı içerisinde oluşuyor. Medya, sosyal medya, politik aktörler ve algoritmalar, gündemi şekillendirmekte ve manipüle etmekte büyük bir rol oynuyor. Dikkat eksikliği ve bilgi kirliliği, önemli konuların gölgede kalmasına ve kamuoyunun bilgilendirilmesinin engellenmesine yol açıyor. Bu durum, demokrasiyi ve toplumsal refahı tehdit eden ciddi bir sorun teşkil ediyor. Gündemin bilinçli bir şekilde ele alınması, eleştirel düşünme becerilerinin geliştirilmesi ve güvenilir bilgi kaynaklarına erişimin sağlanması, bilgi çağında bilinçli ve sorumlu bir vatandaş olmanın vazgeçilmez koşullarından bazılarıdır. Bilgi bombardımanının içinde kaybolmadan, kendi gündemimizi oluşturmak ve doğru kararlar almak için eleştirel düşünceye, doğru kaynaklara erişime ve medyayı analitik bir bakış açısıyla okumaya ihtiyacımız var. Aksi takdirde, gündemin yutulduğu kara delikte kaybolmaya mahkumuz.
